OSTRZEGAMY! OSZUŚCI ATAKUJĄ - Kupując przez Internet bądź szczególnie ostrożny
Internetowi oszuści ciągle skutecznie atakują. Świadczą o tym kolejne sprawy, które spływają do policjantów Wydziału Kryminalnego średzkiej komendy. Zaledwie w ostatnim tygodniu zgłosiło się kilka ofiar cyberprzestępczości. Przed oszustwem tego typu można się jednak obronić. Funkcjonariusze wskazują kilka prostych sposobów.
Globalna sieć komputerowa – Internet stał się nieodłączną częścią naszego codziennego życia. Wykorzystywany jest w pracy, do nauki, wymiany informacji lub jako forma relaksu, czy zabawy. Niestety z Internetu korzystają również osoby, które wykorzystują go do popełniania przestępstw.
Przypadki z naszego podwórka
W ostatnim czasie policjanci ze Środy odnotowali większą ilość internetowych oszust. Funkcjonariusze pionu kryminalnego wskazują, że nie ma tygodnia, by do komendy nie zgłosiła się ofiara cybernetycznego przestępstwa. Wystarczy przyjrzeć się przypadkom zgłoszonym tylko kilku ostatnim dniom, by zorientować się na czym bazują przestępcy.
27 lipca mieszkanka powiatu średzkiego wpłaciła blisko 500 złotych osobie sprzedającej zabawki dla dzieci na portalu ogłoszeniowym. Pomimo zapłaty nie otrzymała towaru, a osoba sprzedająca „zniknęła” w sieci.
2 sierpnia policjantom sprawę zgłaszał 33-latek, który wpłacił pieniądze na sprzęt wędkarski osobie ogłaszającej się na portalu społecznościowym. Po zapłaceniu pieniędzy próby skontaktowania się ze sprzedawcą okazały się bezskuteczne.
3 sierpnia młody chłopak wpłacił 1900 zł osobie sprzedającej na portalu ogłoszeniowym nowoczesny telefon. Po dokonaniu przelewu kontakt ze sprzedającym się urwał.
7 sierpnia 45-latek zauważył na portalu ogłoszeniowym intratną ofertę sprzedaży. Prawie nowy telefon wart około 1300 zł ktoś sprzedawał zaledwie za 400. Po uzgodnieniu szczegółów wpłacił pieniądze. Od momentu dokonania przelewu sprzedawca już się nie odezwał.
8 sierpnia 26-letni mieszkaniec średzkiej gminy wpłacił ponad 300 złotych osobie która oferowała sprzedaż konsoli do gier. Cena tego urządzenia wahała się w granicach 500-800 zł. Zatem transakcja wydawała się bardzo korzystna. Jak można się domyślić i w tym przypadku po przelaniu pieniędzy na wskazane konto kontakt ze sprzedającym całkowicie się urwał.
Tego samego dnia przybył inny mężczyzna, który zainteresowany ofertą portalu ogłoszeniowego wpłacił zaliczkę na telefon komórkowy w wysokości 500 zł. „Komórka” była wystawiona na ogłoszeniu za 1500 zł., ale jego wartość realna na rynku wynosiła ponad 2 tysiące. Ciekawa oferta okazała się oszustem. A kupujący stracił pieniądze i czas związany z pokonaniem blisko 150 kilometrów by odebrać telefon.
Policjanci ze Środy odnotowali od początku roku kilkadziesiąt takich przypadków. Oszuści wykorzystują portale społecznościowe, ogłoszeniowe lub aukcyjne i umieszczają tam oferty na sprzedaż szerokiej gamy produktów od sprzętu dla dzieci (bardzo często wózki dziecięce, ale nie tylko), przez odzież (buty, torebki, perfumy), aż po samochody, sprzęt komputerowy, tablety, smartfony i telefony.
Praktycznie każdy przypadek ma wspólne cechy. Bardzo okazjonalna cena sprzedawanego produktu, konieczność wpłacenia całej kwoty lub zaliczki – dla rezerwacji, z naciskiem na szybki czas realizacji transakcji, a po wpłacie pieniędzy całkowity brak możliwości skontaktowania się ze sprzedającym. Ofiara orientuje się po kilku dniach, czasem po tygodniu, że padła ofiara przestępstwa.
Co wykorzystują oszuści
Oszuści wykorzystują łatwowierność, chęć szybkiego wzbogacenia się i pośpiech. Należy pamiętać, że wyłącznikiem logicznego myślenia i czujności jest najczęściej chciwość. Przede wszystkim musimy być świadomi tego, że bezpieczeństwo w wirtualnej przestrzeni zależy od samych jej użytkowników. Nie pomogą nam żadne zabezpieczenia systemowe jeżeli sami nie zachowamy należytej ostrożności i zdrowego rozsądku.
Co powinna zrobić ofiara internetowego oszustwa
Osoba, która stała się ofiarą oszustwa internetowego (cyberprzestępstwa) ma prawo złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa w jednostce Policji lub w prokuraturze, najlepiej najbliższej dla miejsca zamieszkania lub miejsca, w którym w danym momencie się znajduje. Ze względu na możliwość utraty lub zniszczenia danych informatycznych zawiadomienie o popełnieniu tego typu przestępstwa, należy złożyć możliwie w jak najkrótszym czasie od momentu jego ujawnienia. Zwiększa to szanse organów ścigania na zabezpieczenie kompletnego materiału dowodowego i ustalenie sprawcy.
Jak ofiara przestępstwa powinna zabezpieczyć dowody
W przypadku portali aukcyjnych podstawową rzeczą jest zebranie wszelkich danych dotyczących przedmiotu kupna/sprzedaży oraz osoby sprzedającej. A więc ustalenie numeru aukcji (ewentualnie danych charakterystycznych dotyczących sprzedawanego przedmiotu zamieszczonych w opisie), daty rozpoczęcia i zakończenia aukcji, daty przystąpienia do aukcji, ceny i opisu przedmiotu aukcji, itp. Następnie wszystkie dane osobowe i kontaktowe podane przez sprzedającego, tj. imię i nazwisko, adres zamieszkania lub prowadzenia działalności (NIP, REGON), numery telefonów, kont bankowych, login (nazwa użytkownika), adres poczty elektronicznej (identyfikator użytkownika komunikatora). Znaczenie ma również sposób w jaki pokrzywdzony logował się na stronie przedmiotowej aukcji, czy np. był to znany portal aukcyjny, czy przekierowanie z linku zamieszczonego w treści otrzymanej wiadomości. Pokrzywdzony powinien zabezpieczyć ten link np. poprzez wydrukowanie dokładnego adresu podanego przez sprawcę. Jeżeli w trakcie trwania aukcji lub po jej zakończeniu pokrzywdzony kontaktował się ze sprawcą, wówczas powinien zachować treść korespondencji aby było możliwe ustalenie kiedy i w jaki sposób była prowadzona korespondencja (adres e-mail, komunikatory internetowe, wiadomości tekstowe SMS). Jeżeli pokrzywdzony wpłacił pieniądze, należy zachować wszelką dokumentację potwierdzającą w jaki sposób, kiedy i gdzie dokonano płatności. Do składanego zawiadomienia pokrzywdzony powinien załączyć wydruki: strony głównej aukcji, zdjęć zamieszczonych na stronie, danych i komentarzy dotyczących sprzedającego (ewentualnie strony sprzedającego), wydruk korespondencji, potwierdzenia wpłaty itp. Przy wykonywaniu wydruków korespondencji elektronicznej należy pamiętać by były one wykonane z uwzględnieniem nagłówka rozszerzonego (właściwości/źródła) wiadomości, który wskazuje „wirtualną” jej drogę. Jak widać pokrzywdzony może we własnym zakresie zabezpieczyć wiele danych dotyczących sprzedającego. Informacje uzyskane od pokrzywdzonego, już w momencie składania zawiadomienia, mają decydujący wpływ na dalsze postępowanie dowodowe i wykrycie sprawcy przestępstwa.